In principe kan iedereen toestemming geven voor orgaan- en/of weefseldonatie, ongeacht gezondheid en leeftijd. Een arts kan echter pas op het moment van overlijden vaststellen of iemand daadwerkelijk donor kan zijn. Factoren die bij deze beoordeling een belangrijke rol spelen zijn het moment, de plaats en de oorzaak van het overlijden. Bij plaats kun je bijvoorbeeld denken aan de intensive care van een ziekenhuis, dus onder gecontroleerde omstandigheden. Ook de lichaamsconditie van de overledene en de kwaliteit van de organen en weefsels hebben invloed op een uiteindelijk besluit of iemand donor kan zijn.

Hoe word je donor?

Maar hoe word je eigenlijk donor? Vroeger had men het donorcodicil op zak. Op dit codicil geeft iemand toestemming voor orgaan- en/of weefseldonatie na overlijden ten behoeve transplantatiedoeleinden. Tegenwoordig is er een registratiesysteem waar mensen hun wilsbeschikking kunnen laten registreren. Dit wordt centraal geregeld in het Donorregister, dat gevestigd is in Kerkrade. Het Donorregister is een overheidinstantie, onderdeel van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het registratiesysteem is daarmee voor iedereen eenvoudiger geworden. Enerzijds hoeft iemand die zijn beslissing heeft laten registreren geen donorcodicil meer te dragen. En anderzijds kan de arts bij overlijden snel in het register nagaan welke beslissing iemand heeft genomen.

Waarom donor worden?

Dat is een vraag waar veel mensen niet zo snel een antwoord op hebben. Mensen worden donor omdat ze bijvoorbeeld vinden dat ze na hun overlijden toch niets meer aan organen en/of weefsels hebben. Op deze manier gebeurt er nog iets goeds mee. Er kunnen daardoor mensen blijven leven die wachten op een orgaan of weefsel.
Anderen kennen iemand die getransplanteerd is en worden daardoor geïnspireerd om orgaandonor te worden. Als je besluit donor te willen zijn, is het ook belangrijk om je te laten registreren. Zo kan je je eigen wil tenminste laten horen over orgaan- en weefseldonatie. En daarmee hoeft aan de nabestaande niet meer de moeilijke vraag te worden gesteld of men toestemming geeft voor donatie. Ook voor een arts heeft dit voordelen. Deze hoeft die beladen vraag niet te stellen, omdat de overledene zelf heeft aangegeven wat zij/hij wil, namelijk: levens redden!

Wie kan donor worden

Registratie als donor is voor iedereen mogelijk. Of iemand uiteindelijk echt donor wordt, hangt af van het moment, de oorzaak en de plaats van overlijden. Ook de lichaamsconditie van de overleden donor en de kwaliteit van de organen en weefsels zijn van belang. Na overlijden wordt eerst zorgvuldig onderzocht of de organen en weefsels geschikt zijn voor transplantatie. Als door bijvoorbeeld medicijngebruik een bepaald orgaan of weefsel is aangetast, blijven er dikwijls nog andere organen en weefsels over die wel gebruikt kunnen worden.

Hoe werkt het systeem?

Maar hoe werkt het donorregistratiesysteem eigenlijk? Door middel van het invullen en opsturen van het donorregistratieformulier kan je een van de volgende besluiten over orgaan/weefseldonatie laten vastleggen:

Keuze 1: Ja, ik geef toestemming. Ik stel mijn organen en weefsels na mijn overlijden wel beschikbaar voor transplantatie. (Er is een optie om bepaalde organen of weefsels niet te laten transplanteren.)

Keuze 2: Nee, ik geef geen toestemming. Ik stel mijn organen en weefsels na mijn overlijden niet beschikbaar voor transplantatie.

Keuze 3: Mijn nabestaanden beslissen. Ik laat de beslissing over aan mijn familie en eventuele partner. Mijn nabestaanden beslissen of mijn organen en weefsels beschikbaar zijn voor transplantatie.

Keuze 4: Een specifieke persoon beslist. Ik laat de beslissing over aan iemand anders. Hieronder geef ik aan wie de beslissing mag nemen na mijn overlijden. De onderstaande persoon beslist of mijn organen en weefsels beschikbaar zijn voor transplantatie.

Van keuze veranderen

Het kan zijn dat iemand die zijn keuze heeft laten registreren, bij nader inzien iets wil veranderen. Dat kan op elk gewenst moment. Informatie over het veranderen van de registratie is hier te vinden. Op het moment dat de wijziging bij het donorregister binnenkomt wordt de vorige registratie direct geblokkeerd en de nieuwe keuze vastgelegd. Hiervan wordt opnieuw een bevestiging verzonden. Wijziging van voornaam of achternaam die aan de gemeente is doorgegeven komt automatisch bij het Donorregister terecht. Dat geldt ook voor een verhuisbericht. Verhuist iemand echter naar het buitenland, dan wordt de registratie in het Donorregister geblokkeerd. Deze is dan niet meer te raadplegen. Alleen ingezetenen van Nederland kunnen namelijk geregistreerd staan.